Alma - delikatesy

Żadna gałąź ludzkiej aktywności nie ma takiego wpływu na nasze zdrowie, jak żywienie… „Jesz śmieci – budujesz śmietnik”; „ jesteś tym, co jesz” – to tylko niektóre z haseł obrazujących wpływ odżywiania na nasze zdrowie. Często jemy po prostu to, co lubimy, to co nam smakuje –  a nie w celu świadomego i należytego odżywiania naszego organizmu. O ile młode mamy przywiązują większą wagę do właściwego karmienia noworodka, o tyle w późniejszym wieku, już na etapie przedszkola, same fundują swoim pociechom tony słodyczy, chipsy, frytki, a na dziecięce dictum „ ja tego nie lubię” skwapliwie reagują - zamieniając wartościowe i odżywcze produkty na monotematycznie sporządzane posiłki lub „fast foody”. Upowszechnianie piramidy zdrowego żywienia, ilustrującej najnowsze wskazówki dietetyczne sprawi, że od najmłodszych lat do sędziwego wieku dbałość o jedzenie stanie się powszechnym nawykiem, a docelowo poprawi najcenniejszy kapitał jakim dysponujemy, czyli nasze zdrowie. Dziś wiemy także o tym, że kluczowym elementem utrzymania posiadanego dobrostanu jest aktywność fizyczna, która pomaga nie tylko zachować naszą kondycję, ale też współuczestniczy w pozbywaniu się nadmiaru kalorii. W podstawie piramidy żywieniowej picie wody mineralnej lub źródlanej pełni niezwykle ważną rolę i to woda powinna być nieodłącznym elementem każdego jadłospisu. Najlepiej uzupełniać ją małymi łykami, systematycznie w ciągu dnia, dostarczając nam cennych pierwiastków mineralnych w łatwo przyswajalnej formie. 

Podstawę codziennej diety powinny stanowić węglowodany złożone, czyli  dobre produkty mączne tzn. pełnoziarniste i mało przetworzone, które zawierają m.in. błonnik regulujący pracę jelit. Coraz bardziej doceniane przez żywieniowych specjalistów do łask wracają kasze zwłaszcza te grube i makarony z mąki razowej. Również pieczywo odgrywa zasadniczą rolę w żywieniu każdego z nas. Zaspakaja głód, ale ma też znaczenie lecznicze. Wartość odżywcza pieczywa zależy od rodzaju mąki, z jakiej jest wyrabiane. Najważniejsze jest, by było świeżo wypieczone wg tradycyjnych receptur, na zakwasie, w chlebowym piecu  i bez konserwantów. Białe, pszenne pieczywo, makarony należy zastąpić produktami pełnoziarnistymi, z mąki żytniej i razowej, natomiast biały ryż zastąpić brązowym, nieoczyszczonym. Niezbędnym elementem codziennej zdrowej diety są warzywa i owoce, które są bogactwem witamin i minerałów a także źródłem węglowodanów złożonych. Warto, by w naszej diecie na stałe zagościły warzywa strączkowe – groszek, fasola, bób, soja, soczewica, będące źródłem łatwo przyswajalnego białka. Owoce zawierają znaczne ilości składników mineralnych m.in.: wapń, sód, potas, magnez, a zawarty w w nich błonnik pokarmowy obniża stężenie cholesterolu i glukozy we krwi.

Również mleko i produkty mleczne powinny być stałym elementem codziennej diety, gdyż są nie tylko głównym źródłem wapnia w diecie, ale dostarczają również białka o wysokiej wartości biologicznej oraz witamin z grupy B, a także A i D oraz cenne sole mineralne. Nie należy rezygnować z mięsa całkowicie, gdyż jest ono dobrym źródłem pełnowartościowego białka, a także witamin z grupy B, szczególnie B1,B12, PP oraz łatwo przyswajalnego żelaza. Należy jednak wybierać chude gatunki mięs, które to zawierają prawie wszystkie składniki odżywcze potrzebne organizmowi. Ryby w porównaniu z mięsem są bogatsze w składników mineralnych będąc jednocześnie źródłem jodu oraz fluoru oraz cennych kwasów tłuszczowych omega-3.

Nie bez powodu w górnej części piramidy żywieniowej znalazły się tłuszcze, w szczególności tłuszcze zwierzęce, które to powinny zostać ograniczone do minimum, głownie z uwagi na rosnące statystyki w obrębie chorób cywilizacyjnych m.in. chorób układu krążenia. Tłuszcze jednak nie mogą zostać całkowicie wyeliminowane z diety, ponieważ warunkują prawidłowe działanie wielu narządów. Wiadomo, że niektóre witaminy np. A, D, E, K są rozpuszczalne w tłuszczach, a wiec bez nich nie będą przyswojone przez organizm. Z uwagi na zbliżającą się porę roku godnymi polecenia technikami przygotowywania posiłków jest grillowanie, pieczenie w folii bez dodatku tłuszczu, ewentualnie  gotowanie na parze, pieczenie czy duszenie.

Najwłaściwiej jest spożywać produkty z różnych grup żywnościowych i dbać o urozmaicenie posiłków, czyli wszystkiego po trochu. W skład różnych produktów spożywczych wchodzą niezbędne składniki odżywcze zawarte w zmiennych  ilościach i w niejednolitych  proporcjach. Nie ma produktu żywnościowego, ani nawet grupy produktów, która dostarczałby wszystkich składników pokarmowych w odpowiednich ilościach. Aby nie dopuścić do powstania niedoborów należy w codziennym jadłospisie uwzględnić produkty ze wszystkich grup: węglowodany, czyli produkty zbożowe, warzywa w przeważających proporcjach, następnie owoce, mleko i jego przetwory – dla nielubiących mleka wyśmienitym rozwiązaniem jest podjadanie sera, którego bogactwo i różnorodność gatunków zaspokoi gusta smakowe najwybredniejszego konsumenta. Dobre wędliny od sprawdzonych producentów, chude mięsa i ryby również powinny gościć na naszych talerzach od czasu do czasu. Rekomendowany tłuszcz to na przykład olej rzepakowy, oliwka z oliwek, olej …., gdyż to właśnie oleje zawierają dużo niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, koniecznych dla utrzymania równowagi biologicznej organizmu.

Tekst: dr nauk med. Ewa Sadowska